TOP FORUM HANDLU ZAGRANICZNEGO 5 roku KA

Dołączył: 09 Mar 2006 Posty: 13 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

Ekonomia rozwoju- wykład I 21.02.08r

Elementarne zagadnienia wzrostu gospodarczego
Wzrost gospodarczy- to zmiany polegające na zwiększaniu się całej gospodarki i zmiany te wynikają ze zmian zachodzących w poszczególnych składnikach gospodarczych.

Gospodarka-definiowana jest na różnych płaszczyznach.
W skład realnej sfery gospodarki wchodzi:
• Baza materiałowa produkcji z zasobami naturalnymi,
• Ludność,
• Wytworzone dobra konsumpcyjne i inwestycyjne i wszelkie zmiany zachodzące w nich.
Ze wzrostem gospodarczym mamy do czynienia gdy w jednych segmentach gospodarki może być wzrost, a w innych spadek, ale bilans musi być dodatni.

Wolumen produkcji
t- okres początkowy(początek roku kalendarzowego)
t+1- okres końcowy
Łączny efekt to wypadkowa zmian w składnikach gospodarki, jest to suma wartości wytworzonych dóbr i usług odzwierciedlająca zmiany wolumenu produkcji w okresie końcowym w stosunku do początkowego.
Wnioski:
1. Wzrost gospodarczy wiąże się ze zróżnicowaną dynamiką poszczególnych składników gospodarki, nie wyklucza się regresu(spadku) niektórych składników.
2. Produkcja może się zmieniać w różnych kierunkach z różną dynamiką, jednak sumaryczny efekt tych zmian jest dodatni
Przykład:

Wolumen produkcji w 4 kwartałach:
I- 100 j
II- 95 j
III- 98 j
IV- 104 j

Mamy do czynienia z 4% wzrostem w porównaniu z okresem końcowym i początkowym, mimo że w pozostałych okresach były spadki .

Podstawową miarą wzrostu gospodarczego to PKB.
PKB( produkt krajowy brutto)-to miara wyrażona w jednostkach pieniężnych wielkości produkcji krajowej (dóbr i usług) wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju.
Wartość PKB podaje się za określony przedział czasowy, zazwyczaj w ciągu jednego roku.
PKB to strumień produkcji. Produkty wytworzone we wcześniejszych okresach nie są wliczane do PKB. Wliczane są tylko te z okresach bieżących.

Do PKB wlicza się:
• Wartość dóbr :
- inwestycyjnych
- konsumpcyjnych
• Wartość zakupów rządowych
• Wartość eksportu netto( różnica pomiędzy eksportem a importem)
Doba te bardzo różnią się od siebie, nie są do siebie podobne, dlatego potrzebny jest wspólny mianownik- cena ( wyrażona w jednostkach pieniężnych w walucie danego kraju). Mając cenę można obliczyć wartość tych dóbr zaliczanych do PKB. Wartości te są sumowane i wyliczony zostaje PKB.

Ceny w danym okresie to ceny to ceny bieżące. PKB w cenach bieżących to PKB nominalne.
PKB nominalne będzie większe w okresie końcowym( t+1) biorąc pod uwagę inflację .Nie nadaje się do porównań zmian wartości wolumenu produkcji zachodzących w czasie ze względu na to, że zależy od zmiany cen.
Przykład:
2000/2001- zmiana PKB nom to 4,75%
Rzeczywista zmiana to 1,1%
Inflacja to ponad 3,5 %
W celu wyeliminowania wpływu zmian cen na wartość nominalnego wskaźnika stosuje się następującą procedurę:
1. Ustalenie roku bazowego.
2. Poziom cen obowiązujących w roku bazowym wykorzystuje się do obliczenia wartości dóbr i usług w kolejnych latach.
3. Obliczamy średnią ważoną procentowych zmian cen wszystkich dóbr i usług w poszczególnych latach interesującego nas okresu . Jako wagi stosuje się udział poszczególnych dóbr w wartości PKB w okresie bazowym.

Struktura PKB ulega zmianie w czasie i ten rok bazowy trzeba zmieniać co 5 lub 10 lat w zależności od tempa dynamiki zmian struktury PKB.

Tak otrzymaną wartość nazywamy deflatorem. Deflator uwzględnia zarówno zmianę cen dóbr konsumpcyjnych jak i inwestycyjnych. Mając deflator można obliczyć PKB realne , które obliczamy następująco:

PKB realny = PKB nom/ deflator

PKB realny- suma iloczynów wolumenu poszczególnych dóbr i usług wytworzonych dowolnym roku, oraz ich cen przyjętych z roku bazowego.

PKB nom i real są takie same tylko w roku bazowym.!!!
W kolejnych latach większą wartość posiada PKB nom , ponieważ PKB real nie zawiera inflacji.
W ujęciu statystycznym wzrost gospodarczy w ciągu 1 roku możemy wyznaczyć za pomocą zmiany sumarycznej wielkości zwanej PKB brutto.

Obliczanie zmiany:

Delta PKB = PKB t+1 – PKBt

Tempo wzrostu gospodarczego(g)

g =( deltaPKB/PKBt) *100
Przykład:
Kraj X ( tablice GUS)

Lata g

1991 - 102
1992 - 103
1993 - 108 Indeksy jednopodstawowe
1994 - 111
1995 - 113

Rokiem bazowym jest rok 1990.

(108-100)%= 8%

Interpretacja: Wartość wolumenu produkcji w 1993 roku mierzona poprzez PKB zwiększyła się o 8% w stosunku do roku bazowego.

Chcąc obliczyć zmianę z roku 95 w stosunku do 94 należy zamienić indeksy jednopodstawowe w łańcuchowe poprzez podzielenie indeksów jednopodstawowych przez siebie.

[( 113/111 )* 100]– 100 = [1,018 *100] – 100 = 101,8 – 100 = 1,8 %

W cenach odgórnie ustalonych PKB jest zniekształcone, ponieważ zniekształcone są niektóre wartości składników PKB

W gospodarce wolnorynkowej , gdzie nikt cenami nie steruje PKB będzie w sposób poprawny odzwierciedlał kondycję gospodarki - rzeczywistą wartość wytworzonych z niej dóbr i usług.

Ma to szczególne znaczenie gdy ceny porównywane są między krajami.

Zasady aby PKB mogło być porównywane w różnych krajach :

PKB- suma wartości dóbr i usług wytworzonych w danym okresie , w danym kraju.

1) Przy obliczaniu PKB sumuje się wartości dóbr służących do bezpośredniej konsumpcji oraz dóbr wytwarzanych w procesie inwestycyjnym. Pomijane są dobra pośrednie, dlatego ich wartość wyrażona jest za pomocą kosztów zaangażowania dóbr pośrednich do produkcji dobra finalnego ( do PKB wliczamy dobra finalne)
Nie wliczamy:
a) Kosztów energii,
b) Półproduktów i surowców,

2) PKB nie może odzwierciedlać wartości dóbr i usług , które nie są przedmiotem transakcji rynkowych np. PKB nie ujmuje pracy poświęconej domowi, prasowaniu, praniu itp.
3) PKB nie uwzględnia następujących transakcji finansowych:
a) Bezzwrotnych transferów rządowych( bezzwrotne wypłaty pieniężne na rzecz obywateli, zasiłki dla bezrobotnych itp.),
b) Prywatnych bezzwrotnych transferów płatniczych na rzecz osób i organizacji,
c) Sprzedaż i kupno papierów wartościowych , gdyż nie tworzą nowej wartośći,
d) Wartości transakcji z tytułu sprzedaży towarów użytkowych.

PKB liczone w cenach rynkowych jest miarą wartości produkcji z uwzględnieniem podatków pośrednich.

PKB w cenach czynników produkcji nie uwzględnia podatków pośrednich .Eliminuje to problem zniekształceń wynikających z różnych stawek podatków pośrednich.

Przykładowe wartości PKB per capita:
• Indie 456 $
• Polska 4700 $
• UE 35 500 $
• Japonia 32 000 $
• Szwajcaria 34 400 $

Wykład II 28.02.08r

Zadanie:

Dynamika wzrostu gospodarczego w pewnym kraju w latach 2000-2005 mierzona jest przy pomocy indeksów łańcuchowych , odpowiednio wyniki przedstawiono w tabeli

Lata g (rok poprzedni = 100) Indeksy łańcuchowe mierzone są do roku poprzedniego
2000 -
2001 102
2002 103 - dynamika wzrostu gosp. wynosi 3% w stosunku do roku poprzedniego(2001)
2003 105 wartość wytworzonych dóbr i usług w 2002 r. jest wyższa o 3% w stosunku do
2004 108 wartości dóbr i usług z roku 2001.
2005 111

1. Zinterpretować tempo dynamiki wzrostu gospodarczego w roku 2004 i 2002.
2. Obliczyć i zinterpretować dynamikę wzrostu gospodarczego w roku 2002 i 2004 w stosunku do roku 2000.
W 2004 roku -8% w stosunku do 2003 r. Oznacza to, że wartość dóbr i usług wytworzonych w roku 2004 była wyższa o 8% w stosunku do roku 2003.

Zamiana indeksów łańcuchowych na jednopodstawowe.
Aby zamienić indeksy łańcuchowe na jednopodstawowe to indeksy łańcuchowe należy pomnożyć przez siebie kolejno.
Lata g
2000 100
2001 102
2002 105,06- wartość dóbr i usług wytworzonych w gospodarce była wyższa o 5, 06% w
2003 110,31 stosunku do 2000r.
2004 119,13-wartość dóbr i usług wytworzonych w 2004 r. była wyższa o 19,13% w
2005 132,23 stosunku do 2000r.

rok 2002
(102*103)/100 = 105,06
rok 2003
(102 * 103* 105)/100 = 110, 31
rok 2004
(102* 103*105*108)/100 = 119,13
Rok 2005
(119,13*111)/100 = 132,23

Trzy sposoby obliczania PKB:
1. Poprzez sumowanie wartości dodanej we wszystkich przedsiębiorstwach.
2. Mierzenie strumienia wydatków na dobra i usługi.
3. Mierzenie dochodów z czynników produkcji.

Ad.1
Wartość dodana – to nowa wartość, którą ustalamy poprzez obliczenie różnicy pomiędzy ogólną wartością transakcji a tzw. zużyciem pośrednim, czyli wydatkami na zakup materiałów , produktów i usług od innych przedsiębiorstw.
Składniki wliczane do PKB(będą tworzyć nową wartość dodaną):
• Płace,
• Czynsze,
• Odsetki,
• Zyski
Aby uniknąć wielokrotnego liczenia przy sumowaniu transakcji w gospodarce krajowej należy odjąć od produkcji globalnej zużycie pośrednie i dodać cła i opłaty importowe oraz podatków od towarów i usług .Otrzymany rezultat to miara rocznej pracy społeczeństwa(PKB).

Ad.2
PKB można obliczyć sumując wydatki gospodarstw, przedsiębiorstw i państwa na finalne dobra i usługi.

Y = C + I + G + NX

Y- dochód krajowy brutto
C- konsumpcja
I- inwestycje
G- wydatki rządowe
NX- eksport netto
C- obejmuje wszelkie wydatki gospodarstw domowych z wyjątkiem wydatków związanych z zakupem nowego mieszkania , papierów wartościowych itp.
I – wydatki na kapitał trwały i zapasy. Inwestycje w kapitał trwały są sumą wydatków przedsiębiorstwa na dobra długotrwałego użytku. Inwestycje te tworzą gospodarstwa domowe- zakup nowego mieszkania, czy też wydatki związane ze zmianą wielkości zasobów zapasów w przedsiębiorstwach oraz papiery wartościowe.
G – stanowią sumę wydatków finansowych z budżetu centralnego, budżetów samorządowych, gminnych, powiatowych itp., na dobra i usługi , np. zakup samolotów rządowych, wydatki na oświetlenie ulic, budowa szkół, dróg, zakup sprzętu wojskowego.
Państwo dokonuje bezpłatnych transferów: stypendia, zasiłki, emerytury, transfery na rzecz bezrobotnych. One nie należą do wydatków rządowych , dopiero gdy beneficjent wykorzystuje te wydatki są one księgowane.

Import odejmujemy od PKB , a eksport dodajemy.

NX = X-Z
Ad. 3
PKB można obliczyć sumując dochody uczestników gospodarowania z tytułu zaangażowania czynników produkcji w procesie gospodarczym.
W tym ujęciu przyjmuje się , że wartość każdego wyprodukowanego dobra lub usługi odzwierciedla wynagrodzenie za czynniki produkcji zużyte do wytworzenia tego dobra czy usługi.

Cena dobra jest rezultatem sumowania wynagrodzeń wypłacanym pracownikom , czynszu za wynajem przestrzeni, obiektów, renty za wynajem obiektów , placów i gruntów , a także dywidend , odsetek czy zysków wypłacanych za udostępnienie kapitału.

Te 3 sposoby obliczania PKB od strony produkcji, dochodów i wydatków daje identyczny wynik kiedy PKB jest wyrażone w cenach czynników produkcji a nie w cenach rynkowych( z pominięciem podatków pośrednich)

Zadanie:
W danej gospodarce wartość PKB w roku 2004 wyniosła 20 000 [j]. W 2005 r. było to 23 000[j]. Porównując poziom cen w roku 2004 i 2005 okazało się , że wzrosły one o 10%. O ile procent wzrósł realny PKB w tym kraju?

2004 r. PKB nom = 20 000 = PKB real ( ponieważ w roku bazowym są takie same)
2005 r. PKB nim = 23000

Delta p/p = 10 % => deflator = 110

2005 r. PKB real = PKB nom /deflator = (23 000/110)* 100 = 20909

Delta PKB realn/ PKB real =[ (20909*20 000)/20 000] *100% = 4,5 %

Dynamika wzrostu gospodarczego( g) = 4, 5%. Oznacza to, że wartość dóbr i usług wytworzonych w 2005 r. mierzona w cenach stałych z 2004 wzrosła o 4,5 % w stosunku do wartości dóbr i usług wytworzonych w roku 2004.
Zadanie:
W państwie X w roku 1994 PKB w cenach bieżących wyniósł 180 mln $. W 2005 r. -630 mln $. Natomiast PKB z 2005 roku liczony w cenach stałych z roku 1994 wyniósł 310 mln $.

1. Jaki był wzrost PKB w latach 1994- 2005 w cenach bieżących?
2. Ile wyniósł realny wzrost PKB w latach 1994-2005(w cenach stałych)?
3. Jaka jest wartość deflatora?

PKB w cenach bieżących
1994 PKB nom = 180
2005 PKB nom = 630

Ad 1. Zmiana względna- przyrost

Delta PKB nom/ PKB nom = [(630 – 180)/100]* 100% = 250%

Wartość dóbr i usług w 2005 r. mierzona w cenach bieżących jest wyższa o 250 % w stosunku do wartości dóbr i usług wytworzonych w roku 1994.

2 sposób : jako indeks

PKB2005/PKB1994 =(630/180)* 100 = 350
350 – 100 = 250

Ad.2
Delta PKB real/PKB real =[ (310 – 180)/180]*100% = 72,2%

Wartość dóbr i usług w roku 2005 wyrażona w cenach stałych z 94 r. jest o 72,2 % wyższa w stosunku do wartości dóbr i usług wytworzonych w roku 1994.

Ad.3

Deflator =( PKB nom/PKBreal)*100 = (630/310)*100 = 203,2

203,2 – 100 = 103,2
Inflacja wyniosła 103,2 %.

Mierniki wzrostu gospodarczego z PKB:

PKN- produkt krajowy netto

PKB = PKB – amortyzacja(A)
Amortyzacja – zużycie czynników produkcji
Trudno jest obliczyć amortyzację w skali roku w gospodarce ze względu na problemy związane z rozdzieleniem inwestycji nowych i odtworzeniowych. Dlatego w praktyce PKN jest rzadko stosowany.

PNB- produkt narodowy brutto. PKB + dochody uzyskane przez Polaków zagranicą(dochody rejestrowane przez statystyki) pomniejszony PKB o dochody uzyskane przez cudzoziemców na terenie Polski.

PKB >PNB

=>gdy rejestrowane dochody cudzoziemców są mniejsze od dochodów uzyskanych zagranicą przez obywateli kraju.

PKB <PNB
=> gdy rejestrowane dochody cudzoziemców są większe od dochodów obywateli uzyskanych zagranicą

PKB = PNB

PNB nie uwzględnia nielegalnych dochodów .

PNN- dochód narodowy netto w cenach czynników produkcji

PNN = PNB – Te (podatki pośrednie)

PNB per capita 2005 r.
Polska- 7 000$
USA- 5 000$
Europa Zachodnia- 23 000$
Afryka Supsaharyjska – 450 $
Azja Południowa- 460$
Ameryka Łacińska- 3 400$

Wykład III 6.03.2008 r.

Zadanie:
Podana tabela przedstawia składniki gospodarki narodowej Zambii w danym roku wyrażone w cenach bieżących (w kwachach).

Składniki gospodarki wartości w kwachach
C 300 000
I 182 000
G 95 000
Te 65 000
Dochody netto z tytułu własności za granicą 12 000
Amortyzacja 50 000
X 90 000
Z
120 000

Należy przeprowadzić rachunek narodowy Zambii uwzględniając następujące kategorie:
1. PKB w cenach rynkowych
2. PKB w cenach czynników produkcji
3. PNB w cenach rynkowych
4. PNB w cenach czynników produkcji

Ad 1.

Y= C +I+ G+ NX

NX= X-Z= 90 000 – 120 000 = - 30 000

Y= 800 000 + 182 000 +95 000- 30 000 = 547 000 [ kwach ]

Ad 2

Y – Te = 547 000 – 65 000 = 482 000 [ kwach ]

Ad 3.

Y + dochody netto = 547 000 +12 000 = 559 000[ kwach ]

Ad 4.

482 000 + 12 000 = 494 000 [ kwach ]

PNB podobnie jak PKB możemy wyrażać w cenach bieżących lub stałych.

PNB w cenach bieżących to PNB nominalny.
PNB w cenach stałych to PNB realny.

PNB realny jest miernikiem fizycznych rozmiarów produkcji wytworzonych w gospodarce, jego roczna zmiana informuje o tempie wzrostu gospodarczego.

W PNB także oblicza się deflator. Deflator to iloraz PNB nom do PNB realnego

deflator = (PNBnom/PNB real) *100

Deflator odzwierciedla zmiany cen wszystkich dóbr i usług wliczanych do PNB . Przy jego obliczaniu wagami są udziały wydatków na poszczególne dobra we wszystkich wydatkach tworzących PNB. Zmiana ceny konkretnego dobra czy usługi, które współtworzy PNB, tym silniej wpływa na wartość deflatora im wyższy jest udział wydatków na to dobro we wszystkich wydatków tworzących PNB.

Zadanie:
Na podstawie danych dotyczących koszyka czterech dóbr należy obliczyć wartość deflatora PNB według roku bazowego 2000.

dobro ilość wytworzona cena za szt. w mln. Pln wartość produkcji w cenach bieżących wartość produkcji w cenach stałych
2000 r.* 2004 r.^ 2000 r.* # 2004 r.^ # 2000 r.* 2004 r.^ 2000 r. 2004 r.#
A 100 150 2 4 200 600 200 300
B 100 140 4 6 400 840 400 560
C 100 120 1 2 100 240 100 120
D 100 130 3 5 300 650 300 390
Ƹ1000 Ƹ2330 Ƹ1000 Ƹ 1370

deflator = (2330/ 1370)* 100 = 170,1

Ceny w porównywalnych okresach wzrosły o 70,1 % .

Przykład 2

Wiedząc, że PNB w roku 2006 wyniósł 580 mld w cenach bieżących należy podać wartość PNB w cenach stałych z roku 2000 wykorzystując obliczoną wartość deflatora.

deflator = (PNB nom/ PNB realny) *100

2006 r. : PNB = 580 , PNB realny = ?

PNB realny = (PNB nom/ deflator) * 100 = (580/170,1)*100 ≈ 341 mld (w cenach z 2000 r.)

Wiedząc, że PNB w cenach stałych w roku 2000 wyniósłby 460 mld . Obliczyć PNB w cenach bieżących w roku 2007.

2007: PNB realny = 460, PNB nom = ?

PNB nom = (deflator* PNB realny)/100 =( 170, 1*460 )/100 ≈ 782, 5 mld

PNB i PKB nie są pozbawione wad jako mierniki rozwoju gospodarczego

• PNB i PKB gdyby były podawane w cenach bieżących w danej gospodarce to zmiana tych wartości nie pokazuje rzeczywistego tempa zmiany rozwoju gospodarczego, ponieważ jest obarczone inflacją.

• Jeżeli porównujemy PNB w różnych krajach : wartość PNB może być taka sama w różnych krajach o różnej liczbie mieszkańców, co nie oznacza że poziom rozwoju jest taki sam. Aby ten miernik w sposób poprawny odzwierciedlał ten stan należy obliczyć PNB per capita.

• Pojawiają się trudności związane ze zmianą jakości dóbr wytworzonych między okresem bazowym a docelowym. Można wyeliminować je częściowo stosując ceny stałe.

• Występuje konieczność przeliczania PNB na wspólną walutę. Należy ją obliczać według kursu parytetu siły nabywczej.

• PNB per capita w 2 krajach może być taki sam, ale to też nie oznacza, że poziom rozwoju jest taki sam, ponieważ nie uwzględnia różnicy cen obowiązujących w tych krajach.

• Od strony wydatków uwzględnia się wydatki rządowe , jeśli te wydatki są przeznaczane głównie na militaria to również nie będzie odzwierciedlało to poziomu życia społeczeństwa (np. sytuacja w Korei Północnej)

• PNB nie wykaże, że dobra cechują się różną jakością, estetyką itp.

• Nie uwzględniają pewnych niekorzyści związanych z rozwojem gospodarczym np. problem zanieczyszczania środowiska, choroby cywilizacyjne.

• Przeliczając PNB na jednego pracownika można dowiedzieć się jaki jest średni poziom wydajności pracy w danym kraju, gdzie jest najniższa a gdzie najwyższa.

W 2000 r. w Polsce PNB per capita był 60% mniejszy w stosunku do krajów UE, przeciętne tempo wzrostu w Polsce od 91-2003 roku wyniosło 3, 7% i było o 1,5 % wyższe niż w krajach 12-tki. Specjaliści wyliczyli , że gdyby to tempo utrzymywałoby się to Polska potrzebowałby 40 lat na nadrobienie wydajności pracy w stosunku do UE.

• PNB nie informuje w pełni o zdolnościach produkcyjnych gospodarki i o stopniu ich wykorzystania.
Informowałoby w sytuacji, w której mamy do czynienia z potencjalnym PNB obliczanym przy założeniu najwyżej naturalnej stopy bezrobocia. Naturalne bezrobocie to wynika z braku akceptacji przez bezrobotnych ukształtowanej sytuacji na rynku pracy.

Dynamika poszczególnych składników PNB czy PKB należałoby poddać ten miernik dysagrogacji i wyodrębnić poszczególne części składowe. Jeśli dysagrogacja jest dokonywana od strony produkcji na podstawie informacji przekazanych przez urzędy statystyczne to można dowiedzieć się jakie gałęzie gospodarki i sektory gospodarki najbardziej dynamizują gospodarkę i jaki jest ich układ do stopy wzrostu gospodarczego. Jeżeli dysagrogacja dokonywana jest od strony wydatków – jaka jest rola popytu krajowego w szczególności gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, a także zagranicy w kształtowaniu wzrostu gospodarczego.

Zadanie:
Wartość PNB w mld USD w pewnym kraju w latach 95-2000 kształtowała się następująco:

Lata PNB real. w mld $ indeks( rok poprzedni = 100)

1995 721 ──
1996 739 102,5
1997 799 108,1
1998 828 103,6
1999 894 108,5
2000 934 104,5

1. Jakie jest średnioroczne tempo dynamiki wzrostu gospodarczego w badanym okresie?
2. Obliczyć prognozę realnego PNB na dwa kolejne lata.

Aby obliczyć średniookresowe tempo zmian zjawiska w czasie należy wyznaczyć średnią geometryczną z indeksów łańcuchowych.

(1996/1995)*100 = 102,5
(1997/1996)*100 = 108, 1
(1998/1997)*100 = 103,6
(1999/1998)*100 = 108,5 => oznacza to, że ilość wytworzonych dóbr i usług w 1999 r. wzrosła o 8,5% w stosunku
(2000/1999)*100 = 104,5 do 1998 r.

Średnia geometryczna

Jeżeli ktoś ma coś jeszcze to dołączcie!!